Eurocommissaris Reding dreigt privacy-verdrag met VS op te schorten

Safe Harbour verwijst naar het verdrag dat de Europese Commissie heeft gesloten met de Amerikaanse overheid ten aanzien van de verwerking van persoonsgegevens van Europese burgers in administratiefabrieken c.q. rekencentra op Amerikaans grondgebied. Dat verdrag stelt voorwaarden die moeten voorkomen dat organisaties de Europese privacyregels ontlopen door de verwerking te laten plaatsvinden in de VS, waar minder stringente regels gelden.

De Europese Commissie werd onprettig verrast door de onthullingen van Edward Snowden over de afluisteractiviteiten van de Amerikaanse inlichtingendienst NSA. Eerder had de Commissie al duidelijk gemaakt dat het meer waarborgen eist van de Amerikaanse overheid dat Europese burgers niet het slachtoffer worden van dergelijke praktijken. Maar niet eerder had een lid van de Commissie zo uitgesproken gedreigd, het Safe Harbour-verdrag op te schorten. Als de Commissie de daad bij het woord voegt, wordt het voor organisaties die actief zijn in Europa verboden om gegevens over Europese klanten (al dan niet in spe) op te slaan en te verwerken in de VS.

Onverholen dreigement richting VS

Uit het onverholen dreigement kan worden afgeleid dat de Europese Commissie ontevreden is over de voortgang van het overleg met de VS. De Europese Commissie heeft 13 aanbevelingen gedaan om de werking van de Safe Harbour-regeling te verbeteren. "Om het simpel uit te drukken: we hebben tegen de banden geschopt en vastgesteld dat reparaties nodig zijn. Om Safe Harbour volledig rijklaar te maken, moet de VS onderhoud uitvoeren. Van de zomer zullen we bekijken hoe goed die reparaties zijn uitgevoerd", zei Reding.

De aanpassingen die de Europese Commissie wenst in de Safe Harbour-regeling maken onderdeel uit van een groter programma waarmee de Commissie het vertrouwen in de digitale economie bij de burgers wil herstellen. Een vertrouwen dat al zorgwekkend laag was voordat de eerste gegevens over het afluisterprogramma van de NSA uitlekten, constateert Reding. "Gegevens zouden niet verwerkt moeten worden simpelweg omdat er geraffineerde algoritmes beschikbaar zijn. Er moeten veiligheidsmaatregelen zijn en burgers horen rechten te hebben", aldus Reding.

Meer rechten voor burgers

Expliciete toestemming voor het gebruik van persoonlijke gegevens, het recht op vergetelheid, het recht op gegevensportabliteit en en het recht geïnformeerd te worden bij uitlekken van persoonlijke gegevens zijn daarvoor cruciaal, meent Reding.

Daarnaast wil ze een beter instrumentarium. Zo wil ze een boete kunnen opleggen tot 2 procent van de wereldwijde omzet bij overtredingen door de Googles van deze wereld. De Franse privacy-autoriteit - een van de meest gevreesde ter wereld - legde Google vorig jaar de maximum boete op: 150.000 euro. Dat is 0,0003 procent van Googles omzet. Voor Google is dat eerder zakgeld dan een boete, zei Reding. "We hebben een wet nodig die niemand kan negeren. Regels die niet alleen blaffen, maar ook bijten!".

Grenzen aan activiteiten Europese inlichtingendiensten

Datzelfde wil ze ook bij de activiteiten van de Europese inlichtingendiensten. Hoewel de lidstaten wat inlichtingenwerk de vrije hand hebben wanneer de nationale veiligheid in het geding is, wil Reding er nauwgezet op toezien dat de inlichtingendiensten alleen informatie verzamelen die voor hun werk van belang zijn. Als de inlichtingendiensten die grens overschrijden, komt de Europese Commissie in actie, zei Reding met een verwijzing naar het TEMPORA-programma, het Engelse equivalent van de NSA-activiteiten. Reding vindt ook dat bijvoorbeeld Duitsland zijn privacywet moet aanpassen. Daar is de commissaris voor databescherming ondergeschikt aan de minister, en kan de minister beslissingen van die commissaris intrekken. Dat maakt effectief toezicht onmogelijk, vindt Reding.

De tekst van haar lezing is te vinden op de website van de Europese Commissie.